Er zijn blijkbaar geen grenzen aan creativiteit bij het invullen van formulieren – ambtenaren kunnen er een lied over vertellen. Daarom versieren bijzonder zonnige harten hun eigen levensverzekeringsapplicatie graag met allerlei hersenkrakers, die later door hun erfgenamen en het grote aantal vermeende begunstigden voor de rechtbank kunnen worden opgelost.
Het blijft een raadsel waarom verzekeringsmaatschappijen, makelaars en adviseurs hier niet intensiever aandringen op heldere bewoordingen van hun klanten. Het is hoogstens te wijten aan de praktijk van jurisprudentie, die verrassend soepel is in het omgaan met luchthartige formuleringen in dergelijke zaken.
Onlangs oordeelde de Hoge Raad in een uitspraak van 25 februari 2021 dat het voldoende is om in een levensverzekering “de erfgenamen” als begunstigden te vermelden. Wel kon hij verwijzen naar artikel 167 van de Wet op de verzekeringsovereenkomsten (VersVG), waarin de wetgever (waarschijnlijk om goede redenen en slechte ervaring) de volgende twijfelregel heeft gestandaardiseerd:
- Indien meerdere personen zijn aangewezen als begunstigden van een kapitaalverzekering zonder hun aandelen vast te stellen, hebben zij het recht om in gelijke delen in te schrijven; het deel dat niet door één begunstigde is verworven, wordt verhoogd naar de overige begunstigden.
- Indien de verzekeraar bij kapitaalverzekeringen tot uitkering na het overlijden van de verzekeringnemer dient en indien de uitkering aan de erfgenamen zonder nadere bepaling wordt bedongen, dan zullen in geval van twijfel degenen die als erfgenamen zijn aangewezen te het tijdstip van overlijden zijn evenredig met hun erfrechtaandelen die gerechtigd zijn om in te schrijven. Afstand doen van de erfenis heeft geen invloed op het recht.
- Als de staat als erfgenaam wordt aangesteld of als de federale overheid de nalatenschap toeëigt ( 750 ABGB), heeft deze geen recht op een inschrijvingsrecht. Op grond hiervan kunnen verzekeringnemers ook “de erfgenamen” aanwijzen als gerechtigden om in te schrijven en daarmee adequaat te voldoen aan de bepaalbaarheidseis. Degenen die op het moment van overlijden na de verzekeringnemer tot erfgenamen worden benoemd, zijn dan begunstigden. De reden van het beroep is niet relevant; het erfrecht kan gebaseerd zijn op een erfovereenkomst, een testament of de wet. De bepaling is ook van toepassing als meerdere personen naast elkaar als erfgenaam worden aangewezen vanwege verschillende erfrechten. Vanuit het oogpunt van de erfrechtpraktijk, en neem een deskundige in de arm zoals bijvoorbeeld erfrechtonline om meer informatie te verkrijgen over deze materie, is het nog steeds raadzaam om niet op deze rechtshulpmiddelen te vertrouwen, maar om alle begunstigden bij naam te noemen met alle gegevens die nodig zijn voor een duidelijke identificatie.